Andi komuna e Bujanovcaki djivdinena diferentnikane etnikane komunitetija. I multietnikani natura e manušengi rodela kotar komuna te promovišini o maškaretnikano integriribe, majbut andi edukacija. O phandlipe e komunakoro si majbut mothavdo ando butikeribe e civilnone sektoreja – o baro numero e projektengo si realizuimo tari rig e komunaki, o aktivitetija si – maškaretnikani integracija kote si involvirime o sikljovne, sikavne, dada dija, e školake pedagogija, psihologija thja aver. Drabaren o intervju e Tomić Gabrijelako, konsileri ando sikljovibe andi komuna e Bujanovcaki, othe šaj te haljoven sar i komuna dela zuraribe e školenge ki prevencija ikljovibaski e sikljovnengo.
Kola buča kerela o „Odeljenje za javne službe“ andi komuna e Bujanovcaki andi rig e edukacijaki?
Akava serviso, kerela piri buti te arakhelpe modeli te agorkerelpe o pharipe e dizutnengo kolencar so arakhenape ando kotor e edukacijako, kerdipaja o decizije thaj aver aktija kola anela i Skupština, e Komunako konsili, o Prezidenti e komunako thaj o Šeruno e komunake administracijako; ola planirinena o love vaš matrijalnikano pokinipe, vaš angloškolako investiribe, fundavne thaj maškarune školengo thaj avere organizacijengo; kerena buti vaš e sikljovnengo thaj studentengo standardi; kerena buti ando inspekcijako dikhljaribe ando angloškolakeorganizacije hem fundavne thaj maškarune školengere; kerena buti ando administrativikane buča kote dena stipendije e sikljovnenge hem e studentonge, thaj kerena buti ando interresornikani komisija.
Savo si o butikeribe e „Odeljenje za javne službe“e školencar andi komuna eBujanovcaki?
O butikeribemaškar i škola thaj i komuna Bujanovcaki, palo mlo godipe si šukar, numa amen mangasa te ovel panda pošukar. Othe sijam te ovas purt maškar i škola, komuna ministribe, ekonomija thaj sa okola so mangena o djandipe thaj so mangena te žutinen. Kerav buti sar konsileri ando edukuibe but berša napalal, thaj khonik na sine nesave bare problemija. Ando sa o problemija kolende aljam andi amari buti, nakhavdjam len šukar. Sakova dive sijam ando kontaktija e direktorencar, pedagogencar, psihologencar numa nesave škole nane len psihologo.
Sar kerena tumari kooperacija e školencar?
O aktivi e direktorengoarakhenape ando kedina. Ando odola kedina o direktorija mothavena pere problemija ja diso so rodena, a amen daja sa amendar te agorkera odija buti. E dajengo dadengo konsili andi komuna, sile inportantnikani rola. Jekh berš o prezidenti e konsilesko vaš o dada daja, tari fundavni škola „Branko Radičević“, kerdje o sikljovne kola nakhlje pandjencar, dendjape lenge pustika ko agor e školako. Aakale bučaja e sikljovnen bahtakerdjam thaj motavdjape lenge so barjaraja lengoro sikljovibe.
Kozom palo tumaro godipe akava programi, kova kerenale sakova berš andi komuna e Bujanovcaki si inportantno ando zuraribe e čhavorenge thaj lengere dadenge dajenge?
Sar koordinatori ando IRK šaj te vakerav so e fundavne e maškarune thaj e angloškolakere organizacijencar resljam but, kana si o pučipe e sikljovnengo thaj e čhavorengo kolenge trubuja zuraribe. O IRK andi amari komuna si formirimo angleder deš berš. Ando amaro butikeribe angažuindjam manušen kola ka dikhljaren e čhavoren, kolenge trubula zuraribe. Ola e čhavorenge sakova dive žutinen ando sikljovibaske materijalia. Akanaske isi amen 42 personija kola ando ofto fundavne škole, duj maškarune škole thaj jek ando angloškolaki organizacija kerena piri buti. Me sijum ando kontaktije e dadenca dajenca thaj e dikhljanrnecar, kote dikhaja kethane te agorkera o problemija kolende avaja. Godinava kaj o dada daja si bahtale so olengere čhave isi len dikhljarno andi škola. O čhavore akaleja mothavena polačhe rezultatija, pačana ando peste sose isile žutipe kova trubula olenge.
Sar i komuna e Bujanovcaki kerela poro butikeribe e školencar, e lokalnone thaj republikakere institucijencar hem organizacijencar andi prevencija ikljovibaski e sikljovnengiri?
Amaro butikeribe e školencar e angloškolencar thaj institucijencar keraja ando lokalnikano niveli (e sastipasko kher, o centro vaš socijalnikani buti, e policija) isi but organizacija vaš o sikljovibe kola si phandle e bujanovačkone komunaja. Nesave škole šukar kerena piri buti, odoleja so isi len paše butikeribe e Odeljenjea za javne službe. Pendjarava o fenomeni ikljovibasko tari škola, thaj dava mandar sa te koordirinav i buti sa e organizacijencar kola dena žutipe e školake hem e sikljovnese te ačhol andi škola. I komuna e Bujanovcaki ramondja o protokoli vaš o butikeribe e lokalnone thaj republikakere akterencar vaš i prevencija ikljovibaski. Esavko intersektorsko butikeribe na tiknjari i rola e školaki, numa šaj te del phikaribe e školake, te kerel polačhe thaj efektivikani buti, te čhinavel o ikljovibe e sikljovnengo tari škola.
Save aktivitetija kerena ki škola, kola anena pozitivikano amalikanomothavipe, kote i influenca anela te čhinavdjol o ikljovibe e sikljovnengo.
Inportantno si so i škola isila but mehanizmija, kote kerela bare aktivitetija te čhinavdjol o ikljovibe e sikljovnengo, thaj kerela o Akciono plani vaš i prevencija ikljovibaski. Akate trubula e školako timi vaš i prevencija ikljovibasko te koordirinel o žutipe e sikljovnenge e dadenge dajenge thaj e sikavnenge ando realizuibe o aktivitetija. O kontinuirimo butikeribe e dadenca dajenca, andi mothavdi eksperijencasi ko:informiribe, ando dikhibe e kherutnencar, te kerelpe plani butikeribasoro, kote o dada daja ka oven ando školakere aktivitetija, butikeribe e pedagogikane asistengo e dadencar dajencar thaj aver. Amaro Odeljenje za javne službe, andi amari komuna si phravdi vaš butikeribase, kana trubula e školedje, sikljovnenge thaj dadenge dajenge.
So isi tumen te vakeren panda ando agor tumare vakeribasko?
Ka kera amari buti sar dji akana, hem ponoduri ka da žutipe kana ka ovel trebuno. Jekhutno kvaletikano sikljovibe sa e sikljovnenge si amaro prioriteti.
O sikljovne thaj lengere familije djivdinena thaj bičhalde si ando institucije e komunakere. Adjahar hem o edukuibe thaj lesere aspektija ovena thaj kerenape andi komuna. Ola isilen poro butikeribe kolendar adjikeripe o realizuibe e sikljovibasko thaj te ovel pošukar: te finasirinepe e sikljovibaskere organizacije thaj te delpe žutipe olenge, te delpe socijalnikano thaj sastipasko arakhibe ando lokalnikano niveli, te barjaripe e politikakoro mothavipe kova anela jekhutne manušikane hakaja, te čhinavelpe i diskriminacija thaj aver.
Te realizuinenpe akala aktivitetija, rodelape te kedenpe informacije thaj te dikhljarenpe o čhavore, kote o inkluzivikano sikljovibe e čhavorengo trubula te arakhel manuše kova ka dikhljarel e čhavore. I rola e Interresorna komisijako si o aktivitetija te kerenpe e čhavoreske, a na o čhavoro te akceptirinel o aktivitetija. Sa o čhavore silen hakaja ando edukuibe hem akale bučaja sare trubula te dolenpe. Šeruno si so o realizuibe te delpe zuraribe e čhaorenge, trubula te del i škola, o socijalnikanohemsastipasko arakhibe thaj i komuna. I integracija e komunaki si te mapirinel, planirinel thaj te kerel o meres e edukuibaskere. O programi butikeribasko e školengo thaj komunako hem sa averengoro si te čhinavlepe o ikljovibe e sikljovnengo. O propozimo sistemi vaš i identifikacija thaj i reakcija, trubula te ovel komplementirimi e bazaja taro dokumetntija kola arakhela o centri vaš socijalnikani buti.
